HOE JE ERVOOR ZORGT DAT JE WIJN NOG LEKKERDER WORDT!
Pas geleden ontving ik dit appje van een lieve vriendin: “Gisterenavond een lekkere wijn gedronken die met deze decanteerder werd uitgeschonken. Ken je deze? En werkt dat? En voor welke wijnen is het geschikt?” Een heleboel vragen in een keer. Natuurlijk heb ik haar een kort en informatief appje teruggestuurd, maar het is een interessant onderwerp om eens verder op in te gaan. Want wat is decanteren nu eigenlijk? Decanteren is het overgieten van wijn uit de fles in een karaf; niet meer en niet minder dan dat. Maar waarom zou je dat doen?
Redenen decanteren
Er zijn twee redenen om een wijn te willen decanteren. Allereerst kan je een wijn decanteren als er bezinksel (depot) in de wijn zit. De tweede reden om te decanteren is om de wijn in aanraking te brengen met zuurstof. Over beide redenen is genoeg te vertellen.
Voorzichtig overschenken
In sommige wijnen kun je wat bezinksel aan treffen. Je kunt het gewoon opdrinken, maar het voelt een beetje gek in je mond en het ziet er niet zo mooi uit. Om het bezinksel te scheiden van de wijn, giet je de wijn héél erg voorzichtig over in een karaf. Het bezinksel blijft dan achter in de fles. Die nadruk op voorzichtigheid is niet voor niets. Meestal zijn de wijnen met depot hele oude wijnen, die aan het einde van hun ontwikkeling zijn. In hun jonge jaren waren ze jong, stevig en strak, vol met fruit, zuren en tannines. In de loop van de tijd heeft de wijn zich rustig ontwikkeld in de fles. Alle componenten zijn mooi geïntegreerd en de wijn is op zijn top. Dan gaat de laatste fase in: de wijn wordt steeds slanker, teer, fragiel. En net als met een oud besje, doe je nu heel voorzichtig en rustig aan. Te veel lucht en robuustheid slaan de laatste aroma’s kapot.
Karafferen
Bij de andere reden om te decanteren gaat het juist wél over het toevoegen van (veel) lucht! Een andere naam hiervoor is karafferen. Hier is het doel om de wijnmoleculen in aanraking te brengen met zuurstof. Met het proces van het overgieten van de wijn in de karaf, verandert de aard van de wijn en kan je de smaak van veel wijnen verbeteren. Karafferen doe je meestal met rode wijn, maar soms ook met wit of rosé.
Effect
Karaf met brede voet
Door wijn te karafferen komen de aroma’s in de wijn los. Daardoor wordt de wijn wat zachter en fruitiger. Afhankelijk van de benodigde beluchting, kies je voor een bepaalde karaf. Is er maar een beetje lucht nodig, dan neem je een slanke karaf. Voor de complexe wijnen die veel lucht nodig hebben kies je een karaf met een brede voet. Hierdoor is het te beluchten oppervlak van de wijn groter. Je kan de wijn in de karaf af en toe een kleine slinger geven. Hierdoor ververs je het oppervlak van de wijn en kunnen nieuwe moleculen in contact komen zuurstof. Maar welke wijnen mag je nu – of moet je – decanteren?
Jonge wijnen
Als eerste – en meest voorkomende groep – de jonge wijnen. Het kan je gebeuren dat je zo’n fles openmaakt en dat je een lichte teleurstelling moet onderdrukken: je had er echt veel meer van verwacht, qua geur, smaak en structuur. De wijn is nog te jong, hij is gesloten en heeft eigenlijk nog tijd nodig om te rijpen. Om de wijn te “openen” ga je karafferen.
Stinky wijnen
Een andere reden waarom je wijn wilt karafferen is als de wijn een beetje raar ruikt; gewoon een beetje stinky overkomt. Sommige wijnen hebben een soort zwavelachtige lucht bij zich. Als je de fles opent, ruik je verbrande lucifer of erger (denk rotte eieren, yakkie). Bij het wijn maken probeert de wijnboer zo “schoon” mogelijk te werken, zodat er geen ongewenste bacteriën of gisten bij zijn wijn kunnen komen. Maar wijn heeft wel iets van lucht nodig. Als er bij de vergisting te weinig zuurstof beschikbaar was, ontstaat deze nare geur. Gewoon even lekker karafferen; na een kwartiertje is de geur meestal weggetrokken.
Wijnen met tannines
Als laatste de groep van wijnen met veel of harde tannines. Deze kom je met name bij de stevigere rode wijnen tegen. Ook hier helpt het karafferen van de wijn. Geef de wijn flink lucht en heel veel tijd, zeker meer dan een uur. Bepaalde druiven staan bekend om hun heftige tannines, zoals bijvoorbeeld de tannat die je hier op de foto ziet.
Zelf aan de slag
Om je een beetje op weg te helpen, heb ik een handige tabel voor je gemaakt, waarin je precies kunt terugvinden welk type karaf bij welke wijn past en hoe lang je de wijn moet decanteren.
Type wijn
Type karaf
Benodigde tijd
Complex wit en rosé
smal
< 30 minuten
Licht rood
smal
20 – 30 minuten
Medium rood
medium
30 – 60 minuten
Stevig rood
breed
> 60 minuten
Geduld is een schone zaak
Voor complexe, gelaagde wijnen moet je vaak een beetje geduld opbrengen. Geef ze de tijd om rustig volwassen te worden in de fles. Als de tijd daar is, raffel het dan niet af. Maak hem op tijd open, proef rustig en bepaal of karafferen nodig is. Zo niet: dop er op tot gebruik. Zo ja, volg bovenstaande instructies ☺. Soms ben je te laat en wil je toch die ene wijn nu meteen drinken. Daar heb je dus die leuke gadgets voor, die met geweld wijn en zuurstof door elkaar gooien. Het werkt wel, maar ik vind het toch een beetje op mishandeling lijken…
Tosca Winters
Eigenaar Joie de Vin
& Register Vinoloog
Decanteren en karafferen
HOE JE ERVOOR ZORGT DAT JE WIJN NOG LEKKERDER WORDT!
Pas geleden ontving ik dit appje van een lieve vriendin: “Gisterenavond een lekkere wijn gedronken die met deze decanteerder werd uitgeschonken. Ken je deze? En werkt dat? En voor welke wijnen is het geschikt?” Een heleboel vragen in een keer. Natuurlijk heb ik haar een kort en informatief appje teruggestuurd, maar het is een interessant onderwerp om eens verder op in te gaan. Want wat is decanteren nu eigenlijk? Decanteren is het overgieten van wijn uit de fles in een karaf; niet meer en niet minder dan dat. Maar waarom zou je dat doen?
Redenen decanteren
Er zijn twee redenen om een wijn te willen decanteren. Allereerst kan je een wijn decanteren als er bezinksel (depot) in de wijn zit. De tweede reden om te decanteren is om de wijn in aanraking te brengen met zuurstof. Over beide redenen is genoeg te vertellen.
Voorzichtig overschenken
In sommige wijnen kun je wat bezinksel aan treffen. Je kunt het gewoon opdrinken, maar het voelt een beetje gek in je mond en het ziet er niet zo mooi uit. Om het bezinksel te scheiden van de wijn, giet je de wijn héél erg voorzichtig over in een karaf. Het bezinksel blijft dan achter in de fles. Die nadruk op voorzichtigheid is niet voor niets. Meestal zijn de wijnen met depot hele oude wijnen, die aan het einde van hun ontwikkeling zijn. In hun jonge jaren waren ze jong, stevig en strak, vol met fruit, zuren en tannines. In de loop van de tijd heeft de wijn zich rustig ontwikkeld in de fles. Alle componenten zijn mooi geïntegreerd en de wijn is op zijn top. Dan gaat de laatste fase in: de wijn wordt steeds slanker, teer, fragiel. En net als met een oud besje, doe je nu heel voorzichtig en rustig aan. Te veel lucht en robuustheid slaan de laatste aroma’s kapot.
Karafferen
Bij de andere reden om te decanteren gaat het juist wél over het toevoegen van (veel) lucht! Een andere naam hiervoor is karafferen. Hier is het doel om de wijnmoleculen in aanraking te brengen met zuurstof. Met het proces van het overgieten van de wijn in de karaf, verandert de aard van de wijn en kan je de smaak van veel wijnen verbeteren. Karafferen doe je meestal met rode wijn, maar soms ook met wit of rosé.
Effect
Karaf met brede voet
Door wijn te karafferen komen de aroma’s in de wijn los. Daardoor wordt de wijn wat zachter en fruitiger. Afhankelijk van de benodigde beluchting, kies je voor een bepaalde karaf. Is er maar een beetje lucht nodig, dan neem je een slanke karaf. Voor de complexe wijnen die veel lucht nodig hebben kies je een karaf met een brede voet. Hierdoor is het te beluchten oppervlak van de wijn groter. Je kan de wijn in de karaf af en toe een kleine slinger geven. Hierdoor ververs je het oppervlak van de wijn en kunnen nieuwe moleculen in contact komen zuurstof. Maar welke wijnen mag je nu – of moet je – decanteren?
Jonge wijnen
Als eerste – en meest voorkomende groep – de jonge wijnen. Het kan je gebeuren dat je zo’n fles openmaakt en dat je een lichte teleurstelling moet onderdrukken: je had er echt veel meer van verwacht, qua geur, smaak en structuur. De wijn is nog te jong, hij is gesloten en heeft eigenlijk nog tijd nodig om te rijpen. Om de wijn te “openen” ga je karafferen.
Stinky wijnen
Een andere reden waarom je wijn wilt karafferen is als de wijn een beetje raar ruikt; gewoon een beetje stinky overkomt. Sommige wijnen hebben een soort zwavelachtige lucht bij zich. Als je de fles opent, ruik je verbrande lucifer of erger (denk rotte eieren, yakkie). Bij het wijn maken probeert de wijnboer zo “schoon” mogelijk te werken, zodat er geen ongewenste bacteriën of gisten bij zijn wijn kunnen komen. Maar wijn heeft wel iets van lucht nodig. Als er bij de vergisting te weinig zuurstof beschikbaar was, ontstaat deze nare geur. Gewoon even lekker karafferen; na een kwartiertje is de geur meestal weggetrokken.
Wijnen met tannines
Als laatste de groep van wijnen met veel of harde tannines. Deze kom je met name bij de stevigere rode wijnen tegen. Ook hier helpt het karafferen van de wijn. Geef de wijn flink lucht en heel veel tijd, zeker meer dan een uur. Bepaalde druiven staan bekend om hun heftige tannines, zoals bijvoorbeeld de tannat die je hier op de foto ziet.
Zelf aan de slag
Om je een beetje op weg te helpen, heb ik een handige tabel voor je gemaakt, waarin je precies kunt terugvinden welk type karaf bij welke wijn past en hoe lang je de wijn moet decanteren.
Geduld is een schone zaak
Voor complexe, gelaagde wijnen moet je vaak een beetje geduld opbrengen. Geef ze de tijd om rustig volwassen te worden in de fles. Als de tijd daar is, raffel het dan niet af. Maak hem op tijd open, proef rustig en bepaal of karafferen nodig is. Zo niet: dop er op tot gebruik. Zo ja, volg bovenstaande instructies ☺. Soms ben je te laat en wil je toch die ene wijn nu meteen drinken. Daar heb je dus die leuke gadgets voor, die met geweld wijn en zuurstof door elkaar gooien. Het werkt wel, maar ik vind het toch een beetje op mishandeling lijken…
Tosca Winters
Eigenaar Joie de Vin
& Register Vinoloog