In mijn laatste blog schreef ik over de drukte in de wijnkelder na de oogst en hoe van de verschillende druiven verschillende type wijnen worden gemaakt. In een notendop uitleggen hoe welke wijn gemaakt wordt, is niet zo eenvoudig. Daarom neem ik je in mijn nieuwe serie blog’s mee in de wereld van het wijn maken. We starten de serie met mousserende wijn. Er zijn verschillende manieren om een mousserende wijn te maken, maar vandaag beperken we ons tot de traditionele methode. Champagne is de beroemdste wijn die op deze manier gemaakt wordt.
Gemaakt van witte wijn
Eigenlijk zou het logischer zijn om deze serie te beginnen met witte wijn, want het is vooral witte wijn die gebruikt wordt voor het maken van mousserende wijn. Maar goed, met de jaarwisseling voor de deur – het moment dat we de kurken laten knallen – is het wel handig om juist nú meer te weten over mousserende wijn!
Basiswijn
De witte en rode druiven worden na de oogst eerst vergist tot een gewone stille wijn, de zogenaamde basiswijn. Deze basiswijn is gemaakt van niet al te rijpe druiven, ze geven zo frisheid en prettige zuren mee aan de mousserende wijn. Voor het maken van de mousserende wijn bepaalt de wijnmaker als eerste of hij één of meerdere druivenrassen gebruikt. Ook kan hij wijnen uit eerdere jaargangen gebruiken, om de wijn zoveel mogelijk in de eigen stijl van het wijnhuis te maken.
Liqueur de tirage
Na het bij elkaar brengen van de verschillende basiswijnen wordt aan de wijn de “liqueur de tirage” toegevoegd. Dit is een mengsel van wijn, suiker en gisten. Het wordt vlak voordat de wijn voor de eerste keer gebotteld wordt toegevoegd. Het mengsel zorg voor een tweede gisting op fles. Er komen belletjes (koolzuurgas) in de wijn die in de wijn blijven. Vandaar dat bubbels altijd in een extra stevige fles zitten. De fles moet natuurlijk niet uit elkaar barsten van al dat koolzuur.
Rijping
Vlak na het toevoegen van de liqueur de tirage wordt de wijn gebotteld en worden de flessen voor verdere rijping opgeslagen. De periode van rijping varieert. Champagne moet minimaal 15 maanden liggen. Voor andere wijnen die volgens de traditionele methode worden gemaakt, zoals crémant uit Frankrijk en cava uit Spanje, is 9 maanden voldoende. Tijdens de rustperiode worden de bubbeltjes steeds beter in de basiswijn geïntegreerd en krijgt de wijn een fijne mousse. Hieraan herken je ook de kwalitatief betere mousserende wijn. In goedkopere bubbels die niet op de traditionele manier gemaakt zijn, wordt de tweede gisting bijvoorbeeld in een tank gedaan of, helemaal het andere uiterste, het koolzuurgas wordt gewoon in de basiswijn ingespoten. In deze gevallen is de mousse grof en zijn de belletjes snel uit je glas verdwenen.
Gyropalette is de machine om de flessen geautomatiseerd te draaien voor de remuage
Remuage
Na de tweede gisting zijn er dode gistcellen in de wijn achtergebleven. Dat is niet erg: ze geven extra aroma’s af aan de wijn, die wordt meer complex en smaakvol. Uiteindelijk willen we wel een heldere wijn in onze glazen. Daarom worden de flessen op hun kop in een houder geplaatst. Ze worden regelmatig omgedraaid, zodat de cellen langzaam naar de hals van de fles bewegen. Vroeger werd dat met de hand gedaan, tegenwoordig hebben ze daar mooie machines voor.
Liqueur d’expedition
Nu het bezinksel op een plek geconcentreerd is, wordt het stukje waar het in de fles zit bevroren. Vervolgens wordt de tijdelijke dop van de fles gehaald en schiet onder druk van het koolzuurgas een bevroren prop met bezinksel uit de fles. Direct daarna wordt wederom een mengsel van wijn, suiker en sulfiet toegevoegd, zodat de fles weer vol is. Na toevoeging van deze liqueur d’expedition en botteling met een grote kurk, is de fles klaar voor verkoop én klaar voor gebruik. Drink ‘m lekker snel op nadat je ‘m gekocht hebt. In tegenstelling tot sommige andere wijnen wordt een mousserende wijn niet beter van nog een paar jaartjes liggen.
Verschillende typen
Biologische suiker voor de “liqueur” voor biologische champagne
Op wijnen die volgens de traditionele methode zijn gemaakt tref je verschillende classificaties aan, zoals brut of brut nature. Deze termen verwijzen naar de hoeveelheid restsuiker in de wijn. De hoeveelheid suiker die wordt toegevoegd, is mede bepalend voor de hoeveelheid suiker die uiteindelijk overblijft in de wijn; de zogenaamde restsuiker. Binnen de EU zijn er regels voor de hoeveelheid restsuiker in de mousserende wijn, dit wordt gemeten in gram per liter.
Brut nature< 3 gram/liter Extra Brut0-6 gram/liter Brut0-12 gram/liter Extra Sec12-17 gram/liter Sec17-32 gram/liter Demi-Sec32-50 gram/liter Doux> 50 gram/liter
Prijs/kwaliteit
Voor het maken van een mousserende wijn volgens de traditionele methode moet een wijnmaker veel voorgeschreven stappen doorlopen. Dat zie je dus ook terug in de prijs, deze manier van wijn maken zal meestal duurder zijn, dan de andere methoden voor mousserende wijn. Om deze reden zal een champagne (bijna) altijd duurder zijn dan een prosecco. Maar ook schaarste van het product en naam en faam van een gebied of producent zijn prijsbepalend.
(Pl) op naar het nieuwe jaar!
Tja, ik hoop dat je met deze kennis beter beslagen ten ijs komt. De verschillende smaken van super droog tot behoorlijk zoet passen bij veel verschillende hapjes en gerechten. Bedenk in ieder geval dit: als je al de hele avond gezellig aan het gourmetten of feestvieren bent, dan proef je waarschijnlijk niet meer zo heel goed de kwaliteit van de wijn. Een hele dure champagne is dan misschien zonde van je geld. Ik ben benieuwd voor welke bubbel jij gaat! Proost alvast!
Tosca Winters Eigenaar Joie de Vin
& Register Vinoloog
Mousserende wijn
hoe wordt wijn gemaakt?
In mijn laatste blog schreef ik over de drukte in de wijnkelder na de oogst en hoe van de verschillende druiven verschillende type wijnen worden gemaakt. In een notendop uitleggen hoe welke wijn gemaakt wordt, is niet zo eenvoudig. Daarom neem ik je in mijn nieuwe serie blog’s mee in de wereld van het wijn maken. We starten de serie met mousserende wijn. Er zijn verschillende manieren om een mousserende wijn te maken, maar vandaag beperken we ons tot de traditionele methode. Champagne is de beroemdste wijn die op deze manier gemaakt wordt.
Gemaakt van witte wijn
Eigenlijk zou het logischer zijn om deze serie te beginnen met witte wijn, want het is vooral witte wijn die gebruikt wordt voor het maken van mousserende wijn. Maar goed, met de jaarwisseling voor de deur – het moment dat we de kurken laten knallen – is het wel handig om juist nú meer te weten over mousserende wijn!
Basiswijn
De witte en rode druiven worden na de oogst eerst vergist tot een gewone stille wijn, de zogenaamde basiswijn. Deze basiswijn is gemaakt van niet al te rijpe druiven, ze geven zo frisheid en prettige zuren mee aan de mousserende wijn. Voor het maken van de mousserende wijn bepaalt de wijnmaker als eerste of hij één of meerdere druivenrassen gebruikt. Ook kan hij wijnen uit eerdere jaargangen gebruiken, om de wijn zoveel mogelijk in de eigen stijl van het wijnhuis te maken.
Liqueur de tirage
Na het bij elkaar brengen van de verschillende basiswijnen wordt aan de wijn de “liqueur de tirage” toegevoegd. Dit is een mengsel van wijn, suiker en gisten. Het wordt vlak voordat de wijn voor de eerste keer gebotteld wordt toegevoegd. Het mengsel zorg voor een tweede gisting op fles. Er komen belletjes (koolzuurgas) in de wijn die in de wijn blijven. Vandaar dat bubbels altijd in een extra stevige fles zitten. De fles moet natuurlijk niet uit elkaar barsten van al dat koolzuur.
Rijping
Vlak na het toevoegen van de liqueur de tirage wordt de wijn gebotteld en worden de flessen voor verdere rijping opgeslagen. De periode van rijping varieert. Champagne moet minimaal 15 maanden liggen. Voor andere wijnen die volgens de traditionele methode worden gemaakt, zoals crémant uit Frankrijk en cava uit Spanje, is 9 maanden voldoende. Tijdens de rustperiode worden de bubbeltjes steeds beter in de basiswijn geïntegreerd en krijgt de wijn een fijne mousse. Hieraan herken je ook de kwalitatief betere mousserende wijn. In goedkopere bubbels die niet op de traditionele manier gemaakt zijn, wordt de tweede gisting bijvoorbeeld in een tank gedaan of, helemaal het andere uiterste, het koolzuurgas wordt gewoon in de basiswijn ingespoten. In deze gevallen is de mousse grof en zijn de belletjes snel uit je glas verdwenen.
Gyropalette is de machine om de flessen geautomatiseerd te draaien voor de remuage
Remuage
Na de tweede gisting zijn er dode gistcellen in de wijn achtergebleven. Dat is niet erg: ze geven extra aroma’s af aan de wijn, die wordt meer complex en smaakvol. Uiteindelijk willen we wel een heldere wijn in onze glazen. Daarom worden de flessen op hun kop in een houder geplaatst. Ze worden regelmatig omgedraaid, zodat de cellen langzaam naar de hals van de fles bewegen. Vroeger werd dat met de hand gedaan, tegenwoordig hebben ze daar mooie machines voor.
Liqueur d’expedition
Nu het bezinksel op een plek geconcentreerd is, wordt het stukje waar het in de fles zit bevroren. Vervolgens wordt de tijdelijke dop van de fles gehaald en schiet onder druk van het koolzuurgas een bevroren prop met bezinksel uit de fles. Direct daarna wordt wederom een mengsel van wijn, suiker en sulfiet toegevoegd, zodat de fles weer vol is. Na toevoeging van deze liqueur d’expedition en botteling met een grote kurk, is de fles klaar voor verkoop én klaar voor gebruik. Drink ‘m lekker snel op nadat je ‘m gekocht hebt. In tegenstelling tot sommige andere wijnen wordt een mousserende wijn niet beter van nog een paar jaartjes liggen.
Verschillende typen
Biologische suiker voor de “liqueur” voor biologische champagne
Op wijnen die volgens de traditionele methode zijn gemaakt tref je verschillende classificaties aan, zoals brut of brut nature. Deze termen verwijzen naar de hoeveelheid restsuiker in de wijn. De hoeveelheid suiker die wordt toegevoegd, is mede bepalend voor de hoeveelheid suiker die uiteindelijk overblijft in de wijn; de zogenaamde restsuiker. Binnen de EU zijn er regels voor de hoeveelheid restsuiker in de mousserende wijn, dit wordt gemeten in gram per liter.
Brut nature < 3 gram/liter
Extra Brut 0-6 gram/liter
Brut 0-12 gram/liter
Extra Sec 12-17 gram/liter
Sec 17-32 gram/liter
Demi-Sec 32-50 gram/liter
Doux > 50 gram/liter
Prijs/kwaliteit
Voor het maken van een mousserende wijn volgens de traditionele methode moet een wijnmaker veel voorgeschreven stappen doorlopen. Dat zie je dus ook terug in de prijs, deze manier van wijn maken zal meestal duurder zijn, dan de andere methoden voor mousserende wijn. Om deze reden zal een champagne (bijna) altijd duurder zijn dan een prosecco. Maar ook schaarste van het product en naam en faam van een gebied of producent zijn prijsbepalend.
(Pl) op naar het nieuwe jaar!
Tja, ik hoop dat je met deze kennis beter beslagen ten ijs komt. De verschillende smaken van super droog tot behoorlijk zoet passen bij veel verschillende hapjes en gerechten. Bedenk in ieder geval dit: als je al de hele avond gezellig aan het gourmetten of feestvieren bent, dan proef je waarschijnlijk niet meer zo heel goed de kwaliteit van de wijn. Een hele dure champagne is dan misschien zonde van je geld. Ik ben benieuwd voor welke bubbel jij gaat! Proost alvast!
Tosca Winters
Eigenaar Joie de Vin
& Register Vinoloog