Begin september volgde ik een interessante en goed bezochte masterclass Duurzaamheid in wijn van de Verenigde Vinologen Nederland. Een onderwerp dat bij Joie de Vin natuurlijk op de nodige aandacht mag rekenen! Eerder schreven we al een blog over Waarom verantwoorde wijn drinken, waarbij het milieuaspect als meest belangrijke reden naar voren kwam. In dit blog borduren we daar verder op door.
Duurzaamheid
Job de Swart
De masterclass werd verzorgd door Job de Swart. Hij is een van de drie Masters of Wine die Nederland rijk is. Master of Wine is de hoogst haalbare internationale kwalificatie op wijngebied. Job kwam al snel tot de kern van de masterclass: alleen biologisch voldoet niet meer als wijnbouw methode. We moeten naar het bredere perspectief kijken. Duurzaamheid is het nieuwe begrip.
Duurzaamheid & wijnproductie
Om de vereisten voor een duurzame wijnbouw te definiëren, is een biologische of biodynamische wijnproductie de basis. Deze basis moet verder uitgebouwd worden met indicatoren van een duurzame productie. Het draait om het verminderen van de ecologische voetafdruk van een wijn. Dat kan door het gebruik van chemische middelen zoveel mogelijk te beperken, rekening te houden met de koolstofemissies, goed na te denken over het gebruik van water en over hoe om te gaan met afval.
Job de Swart voegt daar ook nog aan toe dat wijnboeren met hun manier van werken de biodiversiteit in stand moeten houden of zelfs vergroten. Daarnaast moeten de wijnbedrijven ook een bijdrage leveren aan de (wijnbouw-)gemeenschap. Bijvoorbeeld door een reëel salaris te bieden en een gezonde werkomgeving voor medewerkers te realiseren. Maar ook het realiseren van voldoende bedrijfswinsten is belangrijk; zodat het voortbestaan van het bedrijf niet in gevaar komt.
Weinig kwantitatieve gegevens
In welke mate de wijnsector al rapporteert over indicatoren van duurzame bedrijfsvoering is (mij) niet bekend. De verschillende “organic” labels schrijven ge- en verboden voor. Een van onze leveranciers die twee van deze labels voert, vertelde dat het label Terra Vitis onder andere vraagt om rapportages over middelengebruik en meetgegevens uit de wijngaard. Het label Haute Valeur Environmentale (HVE) hanteert een aantal richtlijnen die de wijnboer moet volgen. Voor dit label levert de wijnboer vooral kwalitatieve informatie over zijn werkwijze aan de certificerende instantie.
Maatregelen
Duurzame wijnbouw kent verschillende aspecten. Je kan in zijn algemeenheid denken aan het verminderen of verwijderen van onnodige handelingen, zoals onnodig gebruik van energie en middelen. Als je in ieder stuk van de productieketen op zoek gaat naar een duurzamer alternatief, kan je in korte tijd veel “laaghangend fruit” plukken.
Wijntransport per container
Een sprekend voorbeeld hiervan vind ik het gebruik van glas. Hiervan kan je minder gebruiken (minder ‘dikke’ flessen), je kunt hergebruiken, andere materialen gebruiken of pas bottelen in de regio waar je de wijn verkoopt. Dat laatste gebeurt overigens al wel met wijnen uit bijvoorbeeld Zuid-Amerika: blijkbaar kan Duitsland goed en (relatief) goedkoop bottelen. De wijn wordt in grote containers per tanker naar Duitsland vervoerd. Per overtocht kan je hierdoor veel meer wijn meenemen, dan als alles al gebotteld zou zijn; een substantiële winst voor wat betreft de ecologische voetafdruk.
Aan de slag?
Er is dus ruimschoots kennis voorhanden om aan de slag te gaan met het verbeteren van productieprocessen om tot een duurzame wijnbouw te komen. Maar helaas zie ik nog niet veel beweging. Ik kan me voorstellen dat wijnboeren huiverig zijn om (nog meer) kwantitatieve verantwoording af te moeten leggen over hun werkwijze. Van de andere kant tref ik ook bij bio-wijnboeren niet altijd een duurzame werkwijze aan. Ik herinner mij van een bezoek bijvoorbeeld een grote RVS-tank die tijdens vergisting werd gekoeld met stromend water. Liters en liters water gingen er door het putje… Met als resultaat biologische wijn, die dan eigenlijk weer niet zo duurzaam is.
Momentum creëren
Kortom, de tijd van actief aan verbeteringen op het gebied van duurzaamheid werken is nog niet gestart. We bungelen er een beetje tussen in. Ik ben erg benieuwd wanneer er momentum komt om écht duurzame wijn te produceren. Wat positief is: steeds meer wijnboeren maken de overstap naar bio of biodynamisch, omdat ze zelf ondervinden dat het voor het land beter is. Ook vanuit bedrijfseconomisch standpunt is er een goede reden om naar duurzame wijnproductie over te stappen. Er is een continue en groeiende vraag naar duurzaam geproduceerde wijn. Terwijl de totale wijnconsumptie afneemt, groeit het marktaandeel van biologische wijn juist gestaag door.
Nu steeds meer producenten en consumenten zo positief zijn over duurzaam geproduceerde wijn, is het aan de overheid om door te pakken. Werkelijk momentum ontstaat denk ik pas als overheden ondubbelzinnig inzetten op duurzame landbouw: beloon duurzaam gedrag en stop subsidies op niet-duurzame gemaakte producten.
Wat wij zelf kunnen doen
Tot slot, wat kunnen jij en ik doen, voor een duurzame wijnproductie? Mijn persoonlijke doel is om zoveel mogelijk informatie op te halen en te delen. En om wijnboeren vragen te stellen over wat ze doen en wat ze zouden willen doen in het kader van duurzame wijn. Ook in de eigen bedrijfsvoering kijk ik met een duurzame bril naar werkzaamheden en producten. Zo gebruiken we sinds kort onbedrukte papieren tape om onze dozen dicht te maken en recyclen we de kartonnetjes uit wijndozen als opvulmateriaal in de verzenddoos. Onze cadeauverpakkingen hebben een beetje een spartaans uiterlijk: we kiezen voor natuurlijke producten waar zo min mogelijk materialen aan zijn toegevoegd. Verpakkingen ook die je gemakkelijk nog een keer kan gebruiken.
Joie de Vin staat voor eigenzinnige kwaliteitswijnen van kleinschalige wijnboeren. Ik ben mij ervan bewust dat kleinschaligheid niet altijd heel duurzaam is en kwaliteitswijnen nog vooral in glas geleverd wordt. Bij de selectie van producten blijft het wikken en wegen. Ons assortiment bevat nu wijnen met HVE-, bio- en biodynamische labels. Voorlopig houden we dit zo aan. We volgende de duurzaamheid-discussie op de voet en wie weet komen we daardoor in de toekomst wellicht tot andere inzichten.
Voor mij zelf trouwens ook een eye opener hoor: bij die liters wegstromend water heb ik toen niet zo stil gestaan. Nu denk ik: wat was er nu eigenlijk aan de hand daar, was er iets kapot, of doen ze dat vaker zo? Een volgende keer zal ik bij dit soort gekke situaties zeker vragen stellen!
Heb jij nog goede ideeën om het momentum dichterbij te brengen? Ik hoor ze graag!
Tosca Winters
Eigenaar Joie de Vin
& Register Vinoloog
Duurzaamheid in wijn
NOG EEN LANGE WEG TE GAAN
Begin september volgde ik een interessante en goed bezochte masterclass Duurzaamheid in wijn van de Verenigde Vinologen Nederland. Een onderwerp dat bij Joie de Vin natuurlijk op de nodige aandacht mag rekenen! Eerder schreven we al een blog over Waarom verantwoorde wijn drinken, waarbij het milieuaspect als meest belangrijke reden naar voren kwam. In dit blog borduren we daar verder op door.
Duurzaamheid
Job de Swart
De masterclass werd verzorgd door Job de Swart. Hij is een van de drie Masters of Wine die Nederland rijk is. Master of Wine is de hoogst haalbare internationale kwalificatie op wijngebied. Job kwam al snel tot de kern van de masterclass: alleen biologisch voldoet niet meer als wijnbouw methode. We moeten naar het bredere perspectief kijken. Duurzaamheid is het nieuwe begrip.
Duurzaamheid & wijnproductie
Om de vereisten voor een duurzame wijnbouw te definiëren, is een biologische of biodynamische wijnproductie de basis. Deze basis moet verder uitgebouwd worden met indicatoren van een duurzame productie. Het draait om het verminderen van de ecologische voetafdruk van een wijn. Dat kan door het gebruik van chemische middelen zoveel mogelijk te beperken, rekening te houden met de koolstofemissies, goed na te denken over het gebruik van water en over hoe om te gaan met afval.
Job de Swart voegt daar ook nog aan toe dat wijnboeren met hun manier van werken de biodiversiteit in stand moeten houden of zelfs vergroten. Daarnaast moeten de wijnbedrijven ook een bijdrage leveren aan de (wijnbouw-)gemeenschap. Bijvoorbeeld door een reëel salaris te bieden en een gezonde werkomgeving voor medewerkers te realiseren. Maar ook het realiseren van voldoende bedrijfswinsten is belangrijk; zodat het voortbestaan van het bedrijf niet in gevaar komt.
Weinig kwantitatieve gegevens
In welke mate de wijnsector al rapporteert over indicatoren van duurzame bedrijfsvoering is (mij) niet bekend. De verschillende “organic” labels schrijven ge- en verboden voor. Een van onze leveranciers die twee van deze labels voert, vertelde dat het label Terra Vitis onder andere vraagt om rapportages over middelengebruik en meetgegevens uit de wijngaard. Het label Haute Valeur Environmentale (HVE) hanteert een aantal richtlijnen die de wijnboer moet volgen. Voor dit label levert de wijnboer vooral kwalitatieve informatie over zijn werkwijze aan de certificerende instantie.
Maatregelen
Duurzame wijnbouw kent verschillende aspecten. Je kan in zijn algemeenheid denken aan het verminderen of verwijderen van onnodige handelingen, zoals onnodig gebruik van energie en middelen. Als je in ieder stuk van de productieketen op zoek gaat naar een duurzamer alternatief, kan je in korte tijd veel “laaghangend fruit” plukken.
Wijntransport per container
Een sprekend voorbeeld hiervan vind ik het gebruik van glas. Hiervan kan je minder gebruiken (minder ‘dikke’ flessen), je kunt hergebruiken, andere materialen gebruiken of pas bottelen in de regio waar je de wijn verkoopt. Dat laatste gebeurt overigens al wel met wijnen uit bijvoorbeeld Zuid-Amerika: blijkbaar kan Duitsland goed en (relatief) goedkoop bottelen. De wijn wordt in grote containers per tanker naar Duitsland vervoerd. Per overtocht kan je hierdoor veel meer wijn meenemen, dan als alles al gebotteld zou zijn; een substantiële winst voor wat betreft de ecologische voetafdruk.
Aan de slag?
Er is dus ruimschoots kennis voorhanden om aan de slag te gaan met het verbeteren van productieprocessen om tot een duurzame wijnbouw te komen. Maar helaas zie ik nog niet veel beweging. Ik kan me voorstellen dat wijnboeren huiverig zijn om (nog meer) kwantitatieve verantwoording af te moeten leggen over hun werkwijze. Van de andere kant tref ik ook bij bio-wijnboeren niet altijd een duurzame werkwijze aan. Ik herinner mij van een bezoek bijvoorbeeld een grote RVS-tank die tijdens vergisting werd gekoeld met stromend water. Liters en liters water gingen er door het putje… Met als resultaat biologische wijn, die dan eigenlijk weer niet zo duurzaam is.
Momentum creëren
Kortom, de tijd van actief aan verbeteringen op het gebied van duurzaamheid werken is nog niet gestart. We bungelen er een beetje tussen in. Ik ben erg benieuwd wanneer er momentum komt om écht duurzame wijn te produceren. Wat positief is: steeds meer wijnboeren maken de overstap naar bio of biodynamisch, omdat ze zelf ondervinden dat het voor het land beter is. Ook vanuit bedrijfseconomisch standpunt is er een goede reden om naar duurzame wijnproductie over te stappen. Er is een continue en groeiende vraag naar duurzaam geproduceerde wijn. Terwijl de totale wijnconsumptie afneemt, groeit het marktaandeel van biologische wijn juist gestaag door.
Nu steeds meer producenten en consumenten zo positief zijn over duurzaam geproduceerde wijn, is het aan de overheid om door te pakken. Werkelijk momentum ontstaat denk ik pas als overheden ondubbelzinnig inzetten op duurzame landbouw: beloon duurzaam gedrag en stop subsidies op niet-duurzame gemaakte producten.
Wat wij zelf kunnen doen
Tot slot, wat kunnen jij en ik doen, voor een duurzame wijnproductie? Mijn persoonlijke doel is om zoveel mogelijk informatie op te halen en te delen. En om wijnboeren vragen te stellen over wat ze doen en wat ze zouden willen doen in het kader van duurzame wijn. Ook in de eigen bedrijfsvoering kijk ik met een duurzame bril naar werkzaamheden en producten. Zo gebruiken we sinds kort onbedrukte papieren tape om onze dozen dicht te maken en recyclen we de kartonnetjes uit wijndozen als opvulmateriaal in de verzenddoos. Onze cadeauverpakkingen hebben een beetje een spartaans uiterlijk: we kiezen voor natuurlijke producten waar zo min mogelijk materialen aan zijn toegevoegd. Verpakkingen ook die je gemakkelijk nog een keer kan gebruiken.
Joie de Vin staat voor eigenzinnige kwaliteitswijnen van kleinschalige wijnboeren. Ik ben mij ervan bewust dat kleinschaligheid niet altijd heel duurzaam is en kwaliteitswijnen nog vooral in glas geleverd wordt. Bij de selectie van producten blijft het wikken en wegen. Ons assortiment bevat nu wijnen met HVE-, bio- en biodynamische labels. Voorlopig houden we dit zo aan. We volgende de duurzaamheid-discussie op de voet en wie weet komen we daardoor in de toekomst wellicht tot andere inzichten.
Voor mij zelf trouwens ook een eye opener hoor: bij die liters wegstromend water heb ik toen niet zo stil gestaan. Nu denk ik: wat was er nu eigenlijk aan de hand daar, was er iets kapot, of doen ze dat vaker zo? Een volgende keer zal ik bij dit soort gekke situaties zeker vragen stellen!
Heb jij nog goede ideeën om het momentum dichterbij te brengen? Ik hoor ze graag!
Tosca Winters
Eigenaar Joie de Vin
& Register Vinoloog